De 4 grote trends in de openbare ruimte
De openbare ruimte kent van oudsher een veelheid aan functies, maar dynamiek, complexiteit en multifunctionaliteit nemen toe. De toenemende aandacht voor de lokale leefomgeving leidt tot een toenemende druk op de openbare ruimte. Er zijn steeds meer functies en activiteiten per km2. Diverse vraagstukken ontvouwen zich in de openbare ruimte. Deze opgaven en beleidsdomeinen moeten in samenhang met elkaar worden gezien.
Om meer inzicht te krijgen in wat een toekomstbestendige openbare ruimte behelst en hoe beheer hier op in kan/moet spelen, vinden er gedurende het leertraject vijf masterclasses plaats. De masterclasses dienen ter verdieping en verbreding van de kennis over belangrijke ontwikkelingen en de effecten daarvan op (het beheer van) de openbare ruimte.
1. Technologische ontwikkelingen
De term ‘smart city’ is alom bekend: het betekent het ‘slim’ beheren en besturen van de stedelijke omgeving (vaak ondersteund door ICT). Met behulp van big data en nog sneller internet (5G) wordt de stad integraal benaderd. Mogelijk gevolg: een netwerk van apparaten dat (draadloos) met elkaar communiceert (ook wel ‘the internet of things’ genoemd). Denk bijvoorbeeld aan smart watches, slimme thermostaten, zelfrijdende auto’s en slimme lantaarnpalen.
Dit biedt kansen voor het beheer van de stad, maar zorgt ook voor uitdagingen. Hoe ontsluit je data, hoe zet je nieuwe technologieën goed in en hoe zorg je ervoor dat je deze data op een effectieve manier kunt inzetten. Deze masterclass gaat in op de samenhang tussen technologie en de ruimtelijke kwaliteit, duurzaamheid en leefbaarheid. Hiernaast zullen steeds meer taken van de mens worden overgenomen door robots.
2. Sociale en politieke ontwikkelingen
Succesvol samenleven in een multi-etnische samenleving is geen vanzelfsprekendheid. De openbare ruimte wordt gebruikt door iedereen en is daarmee een plek waar mensen elkaar tegenkomen, met elkaar vertrouwd raken en ontmoeten. De invoering van de Omgevingswet vraagt een andere manier van werken die aansluit bij wensen uit de samenleving. Participatie wordt een vereiste, de rol van de burgers veranderd en via bestuurlijke afwegingsruimte wordt maatwerk eerder regel dan uitzondering. Dit biedt kansen voor beheer op maat.
Ook vergrijzing, toename van obesitas zijn trends waar we rekening mee moeten houden. Een inrichting die uitnodigt om naar buiten te gaan, ondersteunt langer zelfstandig wonen en meer bewegen. Zo blijven onder meer ouderen mobiel en ontmoeten zij anderen. Er wordt daarom gesproken over de ‘openbare ruimte als buurthuis of sportschool van de toekomst’
3. Klimaat, energie en circulariteit
Steeds meer gemeenten streven naar een duurzame, circulaire en energieopwekkende openbare ruimte. Denk aan het hergebruiken van snoeiafval, gerecyclede bankjes en de eerste pilots met smart highways. Wellicht de grootste uitdaging voor een duurzame openbare ruimte op de lange termijn bevindt zich op het vlak van klimaatverandering.
Hoe richten we onze openbare ruimte zo in dat klimaatverandering wordt tegengegaan (klimaatmitigatie), de negatieve effecten van klimaatverandering worden bestreden (klimaatadaptatie) en de stedeling kan profiteren van de voordelen die klimaatverandering biedt (kwaliteit).
4. Ruimtelijke en economische ontwikkelingen
Tot 2040 zijn er nog meer dan een miljoen extra woningen nodig in Nederland. Woningen die vooral binnen bestaand stedelijk gebied moeten worden gerealiseerd, althans dat is de politieke ambitie. Dit mede omdat de (binnen) steden erg in trek zijn bij jongeren. Hoe zorgen we ervoor dat die verdichting niet ten koste gaat van de kwaliteit van de openbare ruimte en wellicht zelfs een impuls kan zijn. De druk op de stad wordt ook vergroot door een toename van het aantal evenementen in de openbare ruimte.
Niet elke functie vraagt om constant meer ruimte. Zo wordt de problematiek van leegstand in winkelgebieden steeds urgenter. Onder meer door de toename van internetwinkelen, grootschalige detailhandel en outletcentra buiten de centra staan centrumvoorzieningen onder druk. De openbare ruimte kan een belangrijke, positieve bijdrage leveren aan vitale stadscentra en winkelgebieden, als deze aantrekkelijk, onderscheidend, gezellig, schoon, heel en veilig is. Daar liggen kansen om de constant toenemende stroom aan toeristen naar uw stad te trekken.
Heb je interesse in het complete studieprogramma, neem dan contact met ons op!
